Rys historyczny i ważne wydarzenia 1970-1980

(aby wyświetlić informacje o dokumencie - kliknij na [nr] przy dokumencie)

➢ przekazanie do eksploatacji w ZETO Wrocław mc. ODRA 1304 i publiczny pokaz zgodności programowej mc. ODRA 1304 z mc. ICL 1904 przeprowadzony z udziałem przedstawiciela ICL,

➢ uruchomienie seryjnej produkcji maszyn cyfrowych do przetwarzania danych ODRA 1304, A. Urbanek : „Jak powstawała…” - Pierwsze aplikacje [34]

➢ uruchomienie seryjnej produkcji nowej pamięci bębnowej ze wzmacniaczem zapisu i głowicą czytająco-piszącą o podwyższonej gęstości zapisu, opatentowanymi (patent P143045) rozwiązaniami elwrowskich konstruktorów (Witold Podgórski, Andrzej Mroczek) zastosowanymi w bębnie magnetycznym BW6 przejętym z warszawskiego Instytutu Maszyn Matematycznych, W. Podgórski : „Podwojenie gęstości” [35]

➢ wyprodukowanie serii informacyjnej kalkulatora TMK 204, Kalkulator TMK 204 [36] Maszyna Cyfrowa ODRA 1103

➢ uruchomienie mc. ODRA 1204 w Al. Azhar University w Kairze Sprawozdanie z delegacji służbowej [37]

➢ uruchomienie seryjnej produkcji przełącznika kanałów TV-69,

➢ instalacja i uruchomienie mc. ODRA 1304 w GUS Warszawa,

➢ zatrudnienie w 1970 r. : 3315 osób,


➢ utworzenie w ELWRO Ośrodka Badawczo Rozwojowego Maszyn Cyfrowych (dyrektorem zostaje Bronisław Piwowar),

➢ uruchomienie i przekazanie do eksploatacji mc. ODRA 1204 w University of Dacca w Pakistanie Wschodnim (późniejszy Bangladesz), Sprawozdanie z delegacji służbowej [38]

➢ protest/zebranie załogi ELWRO-Serwis przeciwko odwołaniu dyrektora ELWRO-Serwis Jarosława Adamczyka i przeciwko planowanemu przez Zjednoczenie Mera przejęciu serwisu komputerów elwrowskich przez Centralę Techniczno Handlową Artykułów Biurowych - CTHAB (zajmowała się głównie serwisem maszyn do pisania),

➢ działania grupy pracowników ELWRO-Serwis (Marian Snowarski, Ignacy Strembicki, Bogdan Safader), na różnych szczeblach władz, uświadamiające koncentrację przez Zjednoczenie Mera produkcji i serwisu urządzeń komputerowych w Warszawie kosztem ELWRO i środowiska wrocławskiego, doprowadziły do odstąpienia od projektowanego przejęcia serwisu przez CTHAB, Pismo do Ministra Przemysłu Maszynowego [39]

➢ złożenie przygotowanego w wyniku działań grupy pracowników ELWRO-Serwis wniosku do Ministra Przemysłu Maszynowego via Zjednoczenie Mera o nadanie dla ELWRO uprawnień generalnego dostawcy urządzeń informatyki,

➢ opracowanie mc. ODRA 1325 (odpowiednik mc. ICL 1902/1903) do zastosowań w sterowaniu procesami technologicznymi,

➢ wykonanie i uruchomienie w Zakładzie Doświadczalnym dwóch prototypów maszyny cyfrowej III generacji ODRA 1305,

➢ wykonanie serii próbnej 8 mc. ODRA 1305, A. Urbanek „Jak powstawała…” - System ODRA 1305 [40]
System ODRA 1305 [41]
System ODRA 1305

➢ rozpoczęcie produkcji kalkulatorów ELWRO-105 L przy współpracy z firmą Busicom/Chori z Japonii w oparciu o kontrakt zapewniający dla ELWRO wyłączność produkcji i prawa sprzedaży w Europie, Sprawozdanie z delegacji służbowej [42]

➢ uruchomienie seryjnej produkcji nowego typu zespołów odchylania TZC,

➢ podpisanie protokołu w Moskwie (1.07.1971 r.) z udziałem przedstawicieli ELWRO (E. Bilski, Z. Wojnarowicz, J. Markowski) i IMM w sprawie współpracy technicznej w pracach nad mc. Jednolitego Systemu (RIAD) R-30, E. Bilski, B. Piwowar „Okres maszyn cyfrowych RIAD” [43]
Protokół z Moskwy [44]

➢ decyzja Ministerstwa Przemysłu Maszynowego (20.11.1971 r.), w związku z opóźnieniami, o przekazaniu z IMM Warszawa do OBR ELWRO prowadzenia tematu RIAD (mc. R-30). Dyrektor OBR ELWRO Bronisław Piwowar zostaje z-cą głównego konstruktora maszyn cyfrowych jednolitego systemu w Polsce, E. Bilski, B. Piwowar „Okres maszyn cyfrowych RIAD” [45]
B. Piwowar „Wspomnienia…” – Otwarcie ELWRO na wschód – komputery RIAD [46]

➢ instalacja w Politechnice Budapesztańskiej 4 sztuk mc. ODRA 1204, W Instytucie Elektrotechniki Politechniki w Budapeszcie [47]

➢ przekazanie mc. ODRA 1204 dla Szkoły – Elektroniczne Zakłady Naukowe,

➢ zatrudnienie w 1971 r. : 3510 osób,


➢ uzyskanie przez ELWRO uprawnień generalnego dostawcy w zakresie urządzeń informatyki (pismo Ministra Przemysłu Maszynowego nr GM/IV-0231-40/71 z dnia 13.01.1972 r.),

➢ powołanie Biura Generalnych Dostaw w ramach ELWRO-Serwis zarządzeniem dyrektora ELWRO nr 8/72 z dnia 28.02.1972 r., które zorganizowało sprawną działalność generalnych dostaw w zakresie :

  • organizacji dostaw sprzętu informatyki,
  • doradztwa i współpracy z odbiorcami,
a także :
  • nietypową dla innych przedsiębiorstw działalność w zakresie organizacji ekspozycji, informacji, wydawnictw,
Fragment z protokołu zdawczo-odbiorczego BGD [48]

➢ utworzenie w krótkim czasie w Biurze Generalnych Dostaw :

  • pracowni plastycznej : projekty i realizacja oprawy plastycznej udziału ELWRO w licznych krajowych, zagranicznych targach, wystawach, sympozjach itp.,
  • pracowni graficznej : projekty i realizacja (sitodruk) materiałów reklamowych, promocyjnych, okazjonalnych,
  • pracowni fotograficznej i audiowizualnej,
  • redakcji materiałów informacyjnych, reklamowych, „Informatora dla użytkowników mc. ODRA”,
Informator dla użytkowników komputerów ODRA [49]
Powtarzalne ośrodki obliczeniowe - projekty [50]
  • bazy poligraficznej-wydawnictwo dla odbiorców dokumentacji techniczno-ruchowej, dokumentacji oprogramowania, informatorów, materiałów informacyjnych, reklamowych,
Zespół ds. organizacji ekspozycji i informacji [51]
Niektóre z prac Geta-Stankiewicza z pracowni graficznej :
przykład 1 [52]
przykład 2 [53]
przykład 3 [54]

➢ zatrudnieni w pracowni graficznej BGD Get – Eugeniusz Stankiewicz, Roman Kowalik wraz z innymi znanymi artystami plastykami (J. Aleksiun, St. Kors i inni) zainicjowali utworzenie „Studia 7” grupującego 7. artystów plastyków dla którego ELWRO w ramach mecenatu zapewniałoby udostępnianie warsztatu sitodrukowego, a ze strony „Studia 7” przekazywana byłaby dla Elwro część nakładu każdej pracy, Pismo R. Kowalika i E. Stankiewicza [55]
Żart na etacie [56]
Studio 7 – program działalności - fragment [57]

➢ wyprodukowanie 500. maszyny cyfrowej, którą była ODRA 1204,

➢ wykonanie serii próbnej mc. ODRA 1325,

➢ montaż w ELWRO mc. R-30 wg dokumentacji Instytutu z Erywania i z dostarczonych z ZSRR zespołów, części a następnie wystawienie nieuruchomionej mc. R-30 na Międzynarodowych Targach w Poznaniu,

➢ opracowanie (zespół pod kierownictwem Bogdana Kasierskiego), montaż, uruchomienie wg konstrukcji elwrowskiej mc. R-30 szybszej, dużo mniejszej od erywańskiej (ZSSR) z wykorzystaniem bazy elementowej, rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych jak w mc. ODRA 1305,

➢ powołanie Polsko-Czechosłowackiej Niestałej Grupy Roboczej RAMONA-RODAN ds. militarnego komputera RODAN, H. Stanek „Militarny sprzęt komputerowy…” – Niestała Grupa Robocza R-R. [58]

➢ przejęcie z CTHAB-u do pionu handlowego ELWRO (Biuro Generalnych Dostaw i Serwis), funkcji Krajowej Organizacji Technicznej Obsługi (KOTO) maszyn cyfrowych jednolitego systemu,

➢ zmiana nazwy przedsiębiorstwa, w ramach Zjednoczenia Mera, na Mera-Elwro,

➢ rozwój produkcji kalkulatorów, Seryjna produkcja kalkulatorów [59] Kalkulatory z ELWRO [60] Kalkulatory z ELWRO

➢ zakończenie produkcji mc. ODRA 1204 (łącznie wyprodukowano 179 sztuk od 1967 r. z tego 114 sztuk wyeksportowano),

➢ Krajowe Biuro Informatyki (KBI) kieruje rozdzielnictwem komputerów i opracowuje zasady realizacji dostaw komputerów produkcji krajowej dla użytkowników, Dwuletni kroczący plan rozdziału komputerów i zasady realizacji dostaw [61]

➢ przedstawiane przez KBI sprawy nie zawsze pokrywają się z prawdą bądź stanem faktycznym, np. w sprawie cen na sprzęt informatyczny, Pismo KBI znak ZG – 4332/72 oraz uwagi WZE ELWRO [62]

➢ zatrudnienie w 1972 r. : 3955 osób, Produkcja globalna i zatrudnienie w latach 1970-1972 [63]


➢ uruchomienie seryjnej produkcji mc. ODRA 1305, A. Urbanek „Jak powstawała…” - Tajemniczy GEORGE [64]

➢ uruchomienie seryjnej produkcji mc. ODRA 1325, ODRA 1325 [065] ODRA 1325

➢ wykonanie serii próbnej - 6 sztuk elwrowskiej wersji mc. R-30, R-30 [66] R-30

➢ ukazanie się pierwszego numeru zakładowej gazety ELWRO,

➢ pokazanie, na wystawie maszyn cyfrowych jednolitowego systemu w Moskwie, elwrowskiej mc. R-30 różniącej się od opracowanej przez Instytut w Erywaniu,

➢ wizyta we wrześniu w ELWRO grupy 7 osób (w tym Gorszkow - doradzca Breźniewa oraz Łarionow - Główny Konstruktor mc. Jednolitego Systemu) z Moskwy i Erywania z udziałem Wiceministra Przemysłu Maszynowego Aleksandra Kopcia w sprawie odstępstwa ELWRO w mc. R-30 od ustaleń jednolitej polityki technicznej w zakresie maszyn cyfrowych. Minister A. Kopeć, nie zgadzając się z opinią Rosjan, pozytywnie ocenił zbudowanie przez ELWRO lepszej mc. R-30, E. Bilski, B. Piwowar „Okres maszyn cyfrowych RIAD” - Elwrowska mc. R-30 [67]

➢ uznanie elwrowskiej wersji mc. R-30 jako R-32,

➢ zakończenie produkcji mc. ODRA-1304, których wyprodukowano 90 sztuk od 1970 r., z tego 17 sztuk wyeksportowano,

➢ pobyty w Japonii inżynierów z ELWRO dla przygotowania produkcji licencyjnych kalkulatorów ELWRO 255 L, Sprawozdanie z delegacji służbowej [68]

➢ przeciętne zatrudnienie w 1973 r. : 4060 osób,


➢ mc. ODRA 1304 w Wietnamie – uruchomienie i przekazanie do eksploatacji zestawu ODRA 1304 w Komitecie Nauki i Techniki w Hanoi, Sprawozdanie z delegacji służbowej [69]

➢ dyrektorem naczelnym ELWRO zostaje Zbigniew Salamon ze Świdnicy,

➢ podział ilościowy maszyn cyfrowych i urządzeń na dostawy dla MON, na kompletację Biura Generalnych Dostaw i na eksport, Podział dla dostaw [70]

➢ mc. R-32 najszybsza maszyna cyfrowa spośród różnych mc. RIAD od R-20 do R-40, E. Bilski, B. Piwowar „Okres maszyn cyfrowych RIAD”- Porównanie różnych mc. RIAD [71]

➢ opracowanie i produkcja w ELWRO militarnych komputerów. Rozpoczęcie seryjnej produkcji komputera militarnego RODAN 10 kompatybilnego w pełni z ODRĄ 1325 w wykonaniu mobilnym dla potrzeb zautomatyzowanych systemów rozpoznania radiolokacyjnego, dowodzenia i kierowania, H. Stanek - „Opracowanie i produkcja militarnych komputerów” [72]

➢ kontynuacja produkcji i dostaw podzespołów radiowo-telewizyjnych, Rozliczenie 1974 r. i plan na 1975 r. podzespołów rtv [73]

➢ iinstalacja mc. ODRA 1305 w ośrodku obliczeniowym „Hutmen” – przedsiębiorstwa przetwórstwa metali nieżelaznych usytuowanego w pobliżu ELWRO, A. Urbanek „ Jak powstawała…” – ODRA 1305 w Hutmenie [74]

➢ podstawowy asortyment – wykonanie 1974 r. i plan na 1975 r. Podstawowy asortyment [75]


➢ uruchomienie seryjnej produkcji mc. R-32, Maszyna cyfrowa R-32 [76] Maszyna cyfrowa R-32

➢ szkolenie użytkowników maszyn cyfrowych w 1975 r. : 150 kursów, 3400 słuchaczy, Planowana ilość kursów [77]

➢ plan ELWRO-Serwisu uruchomienia u użytkowników w 1975 r. maszyn cyfrowych w ilości 149 szt. (w tym mc. z 1974 r.), zrealizowano w ilości 135 szt. - przyczyną były także nie przygotowane pomieszczenia użytkowników, Uruchomienia maszyn cyfrowych w 1975 [78]

➢ rozwój produkcji do 1975 r. Rozwój produkcji [79]

➢ opracowanie „Programu rozwoju i generalnych dostaw systemów komputerowych w WZE Mera-Elwro 1976-1980” z końcem 1975r. w Ośrodku Badawczo Rozwojowym ELWRO kierowanym przez Bronisława Piwowara i Andrzeja Zasadę. „Program …” opracował zespół składający się ze specjalistów z OBR-u i Biura Generalnych Dostaw ELWRO. Prace zespołu organizował Bogdan Safader kierujący Pracownią Prognozowania Rozwoju w OBR.
Skład zespołu (alfabetycznie):

  • Krzysztof Frączek
  • Thanasis Kamburelis
  • Bogdan Kasierski
  • Krzystof Konopacki
  • Janusz Książek
  • Stanisław Lepetow
  • Barbara Maćkowiak
  • Kazimierz Mazurkiewicz
  • Józef Muszyński
  • Bogdan Safader
  • Edmund Szajer
  • Adam Urbanek
Redakcją i wydrukiem (sitodruk) kierował Michał Kasprowski.
Program zawierał:
  • strategię rozwoju w dwu wariantach dla linii ODRA i dla linii RIAD,<.li>
  • konfiguracje systemów bazowanych na komputerach R-32, ODRA 1305, ODRA 1325,
  • specyfikacje ilościowe urządzeń i oprogramowania dla generalnych dostaw systemów komputerowych.
Dzięki zawartości merytorycznej i formie graficznej "Program..." był bardzo wysoko oceniany. Program rozwoju 1976-1980 [80]

➢ zatrudnienie w 1975 r. : 4372 osoby,


➢ planowana produkcja wyrobów w latach 1976-1980 i wykonanie w latach 1974-1975, Projekt planu na lata 1976-1980 [81]

➢ utworzenie Centrum Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów (CKSAiP) Mera-Elwro z połączenia Wrocławskich Zakładów Elektronicznych Mera-Elwro i Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Pomiarów i Automatyki Elektronicznej Mera-Elmat – na stanowisko Dyrektora powołano Zbigniewa Salamona, Pismo okólne nr 1/76 [82]

➢ utworzenie Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów Mera-Elwro z połączenia OBR MC Mera-Elwro i OBR PiAE Mera-Elmat – na stanowisko Dyrektora powołano Bronisława Piwowara,

➢ przyznanie nagród państwowych (zespołowych) I i II stopnia specjalistom CKSAiP Mera-Elwro za osiągnięcia, odpowiednio, w dziedzinie elektronicznych maszyn cyfrowych (opracowanie konstrukcji i technologii wytwarzania komputerów III generacji ODRA 1305, ODRA 1325 i R-32) i automatyki (współudział w opracowaniu systemu automatyki analogowej Intelektran),

➢ zakończenie dostaw z ELWRO dla linii produkcji stali w Hucie Katowice,

➢ uruchomienie produkcji kalkulatorów kieszonkowych ELWRO 440,


➢ uruchomienie produkcji kalkulatorów inżynierskich (biurkowe- ELWRO 180 i kieszonkowe – ELWRO 480),

➢ utworzenie Instytutu Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów (IKSAiP) w miejsce zintegrowanego OBR Mera-Elwro i OBR PiAE Mera-Elmat (dyrektorem Instytutu zostaje Bronisław Piwowar), Organizacja Instytutu KSAiP [83]

➢ przewidywane wykonanie podstawowego asortymentu w 1977 r. i plan na 1978 r. Podstawowy asortyment produkcji [84]


➢ wyprodukowanie 1000. maszyny cyfrowej, którą była mc. R-32, 1959-1978 Tysiąc komputerów [85]
Ruta Maćkowiak „Od UMC-1 do R-32” [86]
S. Błaszkow „Z komputerami Mera-ELWRO w świat” [87]

➢ niektóre z faz procesu produkcyjnego maszyny cyfrowej – fotoreportaż, J. Brudnowski, „Jak powstaje komputer” [88]

➢ wyprodukowanie stutysięcznego kalkulatora kieszonkowego,

➢ przekazanie do eksploatacji Celulozowni ROSHENTAL w NRD automatyzowanej przez Mera-Elwro,

➢ wykonanie serii informacyjnej (ok. 200 szt.) telewizyjnej video gry -TVG-10, Telewizyjna video gra [89]

➢ przekształcenie warsztatów szkolnych przy Elektronicznych Zakładach Naukowych na warsztaty przyzakładowe ELWRO, Przekształcenie warsztatów szkolnych [90]

➢ wykonanie w Instytucie KSAiP doświadczalnej serii elementów automatyki Intelektran S,

➢ produkcja aparatury fizykochemicznej i systemów pomiarowych w tym :

  • nowej generacji przyrządów mikroprocesorowych : pehametr-jonometr, tlenomierz, konduktometr,
  • monitor jakości wody Aquamer 52,
  • zmodernizowany chromatograf gazowy N-504,
B. Piwowar, „Wspomnienia…” - Automatyka elektroniczna i elektroniczna aparatura” [91]
R.Gawlak „Szansa dla aparatury pomiarowej” [92]

➢ złoty medal na Międzynarodowych Targach w Zagrzebiu dla mobilnego mikrolaboratorium AW-11 (samochód dostawczy Nysa i przyczepa campingowa N-132 z Niewiadowa) z elwrowską aparaturą do badania jakości wody, Mikrolaboratorium mobilne AW-11 [93] Mikrolaboratorium mobilne AW-11

➢ zatrudnienie w 1978 r. (bez Instytutu KSAiP) : 5900 osób,


➢ 20-lecie ELWRO, Schemat rodowodu ELWRO [94]
Życzenia Wiceministra Przemysłu Maszynowego [95]

➢ przekazanie do użytkowania międzyzakładowej przychodni specjalistycznej ELWRO przy ul. Ostrowskiego, Zakładowa baza lecznicza [96]
Budynek przychodni [97]
Budynek przychodni

➢ ustalenie dziedzin dla realizacji przez ELWRO generalnych dostaw systemów sterowania procesami technologicznymi :

  • terowanie maszynami papierniczymi,
  • wzorcowanie i legalizacja liczników energii elektrycznej,
  • sterowanie technologią produkcji cementu,
Generalne dostawy systemów sterowania procesami technologicznymi [98]

➢ ekspozycja ELWRO na MTP-79, Przedmiot ekspozycji na MTP-79 [99]

➢ opracowanie programu wdrażania do produkcji urządzeń i systemów komputerowych dla diagnostyki medycznej, Realizacja polecenia służbowego nr 10a/79 [100]

➢ zagrożenie dla realizacji zadań ELWRO wiążące się z brakiem zabezpieczenia materiałowego i brakiem realizacji przez zakłady zjednoczenia MERA dostaw kooperacyjnych (drukarki, monitory, jednostki pamięci taśmowej) dla kompletacji systemów komputerowych, Uchwała nr 1/79 KSR [101]

➢ wykonanie i uruchomienie 2 prototypów procesora teleprzetwarzania danych PTD EC-8371.01 (odpowiednik IBM 3705) współpracującego z maszynami cyfrowymi jednolitego systemu, a także z mc. IBM, B. Piwowar „Wspomnienia…” - Zalążek sieci komputerowych…. [102]

➢ zakończenie produkcji mc. ODRA 1325 (łącznie od 1973 r. wyprodukowano 151 szt., z tego 24 sztuki wyeksportowano),

➢ opracowanie organów elektronicznych „Elwirka” przeznaczonych dla dzieci, Organy elektroniczne Elwirka [103]

➢ eksport mc. ODRA 1305 i mc. R-32,


➢ powołanie Polsko-Czechosłowackiej Niestałej Grupy Roboczej – RODAN 15 – rozpoczęcie opracowania komputera militarnego RODAN 15 (kompatybilny z mc. ODRA 1305), H. Stanek „Militarny sprzęt …”- Grupa robocza RODAN 15 [104]

➢ uruchomienie produkcji :

  • procesów teleprzetwarzania PTD EC-8371.01 i rozpoczęcie dostaw podsystemów teleprzetwarzania (procesor, urządzenie transmisji danych, terminale),
  • drukarek DK-278 do kalkulatora,
  • mikrolaboratoriów mobilnych do kontroli/badania jakości wód,
  • organów elektronicznych „Elwirka” dla dzieci oraz innych wyrobów,
Plan nowych uruchomień [105]
Procesor Teleprzetwarzania Danych PTD EC-8371.01 [106]
PTD EC-8371.01

➢ produkcja na rynek krajowy gry telewizyjnej TVG-10,

➢ podpisanie w Budapeszcie przez przedstawicieli Instytutu KSAiP (Jan Kurilec, Roman Gawlak) porozumienia o wielostronnej międzynarodowej współpracy naukowo-technicznej z udziałem ELWRO w dziedzinie budowy przyrządów do kontroli stopnia zanieczyszczenia środowiska naturalnego, Sprawozdanie z delegacji służbowej [107]

➢ kontrakt na dostawę dwumaszynowego systemu mc. R-32 dla kolei węgierskich MAV – Zahany, Sprawozdanie z delegacji służbowej [108]

➢ instalacja, obsługa, nadzór techniczny komputerów wyeksportowanych do Jugosławii :

  • ODRA 1305 z urządzeniami teletransmisji – instalacja w ELEKTROPRIMORIE Rijeka,
  • ODRA 1305 – obsługa techniczna w ELEKTRA Zagrzeb,
  • R-32 – nadzór techniczny w VELEBIT Zagrzeb,
Sprawozdania z delegacji służbowej [109]

➢ realizacja kontraktu eksportowego na dostawę urządzeń sterowania procesem technologicznym w Zakładach Wapienniczych w Kerbali w Iraku, Polecenie służbowe nr 4/80 [110]

➢ zatrudnienie w 1980 r. : 5832 osoby Zatrudnienie w 1980 r. [111]



Wróć do :
Początku  ||   1970  ||   1971  ||   1972  ||   1973  ||   1974  ||   1975  ||   1976  ||   1977  ||   1978  ||   1979  ||   1980